wtorek, 18 lipca 2017

Czerwona lampka - opóźniony rozwój mowy



Moje dziecko skończyło ... lata, czy jego mowa rozwija się prawidłowo? Kiedy zacznie mówić? Gdzie szukać pomocy?

Opóźniony rozwój mowy to temat rzeka. Wywołuje wiele emocji. Rodzice nie mogą się doczekać kiedy ich dzieci wypowiedzą pierwsze słowa i zdania. Co zrobić gdy w głowie zapali się czerwona lampka sygnalizująca, że mowa dziecka może nie rozwijać się prawidłowo?
Po ukończeniu studiów logopedycznych miałam sporo szczęścia - bardzo szybko zaczęłam pracę w przychodni, w której prowadziłam zajęcia na NFZ przez kila lat. Szczególnie w pamięci utkwił mi pierwszy rok mojej pracy, gdyż większość moich pacjentów, to były dzieci w wieku około 3 lat. Ich rodzice obawiali się, że mowa ich dzieci nie rozwija się tak samo jak u rówieśników. Zapewne ktoś z Was może zapytać: dlaczego tak późno zgłosili się do specjalisty? Rola logopedy nie polega na osądzaniu. Jestem przekonana, że większość rodziców chce przychylić nieba swojemu dziecku i nikt celowo nie działa na ich niekorzyść. Poniższa porada logopedyczna nie służy ocenianiu rodziców, dlatego Ty też tego nie rób. Od pewnego czasu odnoszę wrażenie, że bardzo łatwo przychodzi nam ocenianie innych. Matki stają się ekspertami we wszystkich dziedzinach i udzielają porad innym, często mniej doświadczonym, matkom. Powiem Wam, że kiedy urodziłam syna, pomimo tego, że sama wcześniej pracowałam z dziećmi, zagubiłam się w natłoku informacji płynących od innych matek. Z każdej strony czułam się oceniana i atakowana. Jak wychowywać? Jak karmić? Jak ubierać?... Pewnego dnia powiedziałam: STOP. Zaufałam przede wszystkim sobie i specjalistom. 
Jeśli zatem masz wątpliwości czy mowa Twojego dziecka rozwija się prawidłowo, udaj się do logopedy. To jest właściwy specjalista, który odpowie na twoje pytania.

Emocje

Opóźniony rozwój mowy wywołuje wiele emocji. Nikt nie chce usłyszeć, że mowa dziecka nie rozwija się prawidłowo. Wiele razy widziałam wypieki na twarzach rodziców, a nawet łzy. Często pojawiało się też poczucie winy: "może mogliśmy wcześniej zareagować..." Czasu nie cofniemy. Każdy z nas ma prawo do uzewnętrznienia emocji. Jednak nadchodzi taki dzień, kiedy trzeba schować je do kieszeni i wspólnie zadbać o dobro dziecka. Zatem istotne jest działanie. WSPÓLNE działanie. 

Przedszkole
 
Z moich obserwacji wynika, że u wielu rodziców czerwona lampka zapala się dopiero gdy ich dzieci mają zacząć lub właśnie zaczęły przygodę z przedszkolem. Czerwona lampka to obawa: czy moje dziecko poradzi sobie w przedszkolu jeśli jego mowa nie jest taka jak u jego rówieśników? Czerwona lampka, to też obserwacje nauczycieli, którzy sygnalizują, że trzeba udać się do specjalisty. Zawsze powtarzam, że zajęcia w przedszkolu, to świetne wspomaganie terapii logopedycznej. Jednak musimy zdawać sobie sprawę, że nasze dziecko mogą spotkać też pewne nieprzyjemności. Przez kilka lat prowadziłam zajęcia logopedyczne i teatralne w przedszkolach. Dzieci są szczere. Szczere do bólu. Szybko wyłapują, że ktoś nie mówi tak jak one. Niestety adaptacja dzieci z opóźnionym rozwojem mowy może być utrudniona.Oczywiście to nie jest to reguła.   

Eksperci
 
Co jakiś czas na forach i grupach dla mam pojawia się pytanie: "moje dziecko mało mówi, czy powinnam udać się z nim do logopedy?". Jestem przerażona odpowiedziami jakie padają: "poczekaj...moje dziecko zaczęło mówić jak miało...". Jeśli radzisz komuś, żeby poczekał, to czy bierzesz odpowiedzialność za swoje słowa? Skąd wiesz dlaczego dziecko mało mówi? Czy Twoja porada poparta jest wykształceniem i doświadczeniem zawodowym? Czasami ktoś ze znajomych dzwoni i prosi o diagnozę swojego dziecka. Staram się udzielić porady, ale nigdy nie diagnozuję dziecka przez telefon lub Internet. W wielu zagadnieniach logopedycznych zdania specjalistów są podzielone. Jednak jeśli chodzi o rozwój mowy dziecka, to chyba wszyscy mówimy jednym głosem. Jeśli pojawia się wątpliwość czy mowa Waszego dziecka rozwija się prawidłowo, należy udać się do logopedy, który pozna Wasze dziecko osobiście i przeprowadzi diagnozę logopedyczną. 

Od 6  lat pracuje z dziećmi z opóźnionym rozwojem mowy. W moim gabinecie najczęściej słyszałam następujące stwierdzenia:

"Przyzwyczailiśmy się do mowy naszego dziecka. Nie mieliśmy problemów, żeby go zrozumieć. Dopiero kiedy znajomi zasygnalizowali nam, że nie mogą go zrozumieć postanowiliśmy poszukać pomocy"

Każdy rodzic najlepiej zna swoje dziecko. Jednak, to niesie też pewne niebezpieczeństwo. Przyzwyczajamy się do mowy naszego dziecka. Wystarczy jeden gest, żebyśmy zrozumieli jego intencje. Osobiście najtrudniej jest mi zdiagnozować moje dziecko, dlatego zawsze kiedy mam wątpliwości, kieruję je do specjalisty, który spojrzy na nie obiektywnie.

"Już wcześniej zauważyliśmy, że coś jest nie tak. Jednak znajomi mówili, żebyśmy poczekali, bo ich dziecko zaczęło mówić jak miało...."

Mam nadzieje, że każdy kto wypowiada takie słowa bierze za nie odpowiedzialność. Czy znasz przyczyny opóźnionego rozwoju mowy? Czy wiesz jakie są konsekwencje opóźnionego rozwoju mowy? To temat na osobny artykuł. Chciałam jedynie jeszcze raz podkreślić, żeby nie udzielać porad bazując jedynie na tym jak było w przypadku naszych dzieci.

"Pediatra nie skierował nas do logopedy" 
 
Faktycznie jest tak, że pediatra powinien zauważyć, że mowa dziecka nie rozwija się prawidłowo. Jednak w warunkach jakich pracuje, ocena mowy jest bardzo ciężka. Zazwyczaj ma przed sobą chore dziecko i skupia się na tym co w danej chwili jest istotne. Mowa dziecka powinna być dokładnie sprawdzana na bilansie. Jednak sami chyba wiecie ile trwa bilans, a ile rzeczy trzeba na nim sprawdzić. Warto sobie zadać pytanie, czy gabinet lekarski to miejsce, w którym nasze dziecko dobrze się czuje? Tylko takie miejsce, przyjazne dziecku, daje możliwość prawidłowej oceny mowy. Zazwyczaj pediatra zdaje sobie z tego sprawę, dlatego pyta rodzica o rozwój mowy dziecka. Rodzic ma prawo nie wiedzieć jak powinien przebiegać prawidłowy rozwój mowy w określonym wieku i dlatego może udzielić złej odpowiedzi. W efekcie nie otrzymuje zalecenia wizyty u logopedy.
 
Kiedy do logopedy?
 
Odpowiedz jest prosta - im wcześniej tym lepiej. Nie czekamy. Nie pytamy na forach i grupach dla mam. To naprawdę nie jest właściwie miejsce. Nie zakładamy, że nasze dziecko, to chłopiec, dlatego ma jeszcze czas na wypowiedzenie pierwszych słów. Gdy w głowie zapali się wspomniana czerwona lampka, to kierunek jest tylko jeden - gabinet logopedyczny.
 
Drogi Rodzicu, jeśli masz wątpliwości czy mowa Twojego dziecka rozwija się prawidłowo, umów się do specjalisty i zadbaj o prawidłowy rozwój swojego dziecka.